Overprikkeling is een veelvoorkomend maar vaak onderschat probleem bij vrouwen met ADHD. Waar ADHD vaak wordt geassocieerd met druk gedrag en concentratieproblemen, ervaren veel vrouwen vooral innerlijke onrust, vermoeidheid en… overprikkeling. Maar wat is overprikkeling precies? Waarom komt het zo vaak voor bij vrouwen met ADHD? En wat kun je eraan doen? In dit artikel lees je op een begrijpelijke manier alles over dit onderwerp.
Wat betekent overprikkeling?
Overprikkeling betekent letterlijk dat je zenuwstelsel meer prikkels binnenkrijgt dan het kan verwerken. Prikkels zijn signalen van buitenaf, zoals geluiden, geuren, bewegingen, licht, gesprekken, maar ook prikkels van binnenuit, zoals gedachten, emoties en lichamelijke sensaties. Iedereen krijgt dagelijks prikkels binnen, maar bij mensen met ADHD – en vooral vrouwen – komt die informatie vaak ongefilterd binnen.
Bij overprikkeling voelt het alsof alles ‘te veel’ is. Te veel lawaai, te veel mensen, te veel moeten. Je hoofd raakt vol, je concentratie daalt en emoties kunnen snel oplopen. Het wordt dan moeilijk om helder te denken, rustig te blijven of beslissingen te nemen.
Waarom zijn vrouwen met ADHD hier extra gevoelig voor?
Vrouwen met ADHD hebben vaak geleerd om zich aan te passen. Ze willen het goed doen, voldoen aan verwachtingen en niet opvallen. Daardoor maskeren ze hun symptomen en nemen ze meer op zich dan goed voor ze is. Dit maakt hen extra kwetsbaar voor overprikkeling.
Bovendien worden vrouwen vaak sociaal meer geprikkeld dan mannen: ze voelen zich verantwoordelijk voor het huishouden, sociale contacten, de kinderen, werk, en de sfeer in huis. Dit constante ‘aan staan’ zorgt ervoor dat hun hoofd zelden tot rust komt.
Een aantal oorzaken van overprikkeling bij vrouwen met ADHD:
- Ze zijn gevoeliger voor geluid, licht, geur en drukte.
- Ze hebben vaak moeite met het stellen van grenzen.
- Ze ervaren veel interne prikkels zoals piekeren, emoties of spanningen.
- Ze hebben minder goede filters om prikkels te reguleren.
Daarom is het extra belangrijk dat vrouwen met ADHD zichzelf serieus nemen als het gaat om overprikkeling. Het is geen aanstellerij of zwakte, maar een logische reactie van een brein dat continu overbelast raakt.
Door je eigen grenzen te leren kennen en erkennen, kun je beter voor jezelf zorgen en voorkomen dat je volledig leegloopt. Zelfzorg toepassen is dus absoluut geen luxe maar een noodzaak. Het helpt je om weer rust, balans en energie in je dagelijkse leven te vinden.
Hoe herken je overprikkeling bij ADHD?
Overprikkeling is soms lastig te herkennen, vooral omdat het zich bij iedereen anders kan uiten. Toch zijn er signalen die vaak voorkomen:
Lichamelijke signalen:
- Vermoeidheid of uitputting
- Hoofdpijn of spierpijn
- Hartkloppingen
- Slaapproblemen
Emotionele signalen:
- Snel boos, verdrietig of geïrriteerd raken
- Huilbuien zonder duidelijke reden
- Gevoel van machteloosheid of wanhoop
Mentale signalen:
- Vergeetachtigheid
- Concentratieproblemen
- Gevoel van chaos in je hoofd
- Besluiteloosheid
Soms kan overprikkeling zich ook uiten in een shutdown: je trekt je terug, kunt niets meer verdragen en voelt je compleet leeg.
Wat kun je doen tegen overprikkeling?
Als je weet dat je gevoelig bent voor overprikkeling, kun je leren er beter mee om te gaan. Hieronder vind je praktische tips die je kunnen helpen:
1. Leer je signalen herkennen
Weet wat jouw lichaam en hoofd aangeven wanneer het te veel wordt. Hoe eerder je het merkt, hoe sneller je kunt ingrijpen.
2. Plan ontprikkelmomenten in
Gun jezelf meerdere rustmomenten op een dag, ook als je denkt dat het nog wel gaat. Even wandelen, een kop thee drinken, ademhalingsoefeningen of even stilte kunnen wonderen doen.
3. Zorg voor voorspelbaarheid
Een duidelijke planning en structuur helpen om onverwachte prikkels te beperken. Maak to-do lijstjes, werk met tijdsblokken en geef jezelf voldoende ruimte tussen afspraken.
4. Creëer een prikkelarme omgeving
Zet meldingen op je telefoon uit, gebruik oordopjes of een noise cancelling koptelefoon, dim het licht en zorg voor een opgeruimde werkplek.
5. Stel grenzen
Leer ‘nee’ te zeggen en voel je daar niet schuldig over. Jouw energie is kostbaar. Elke ‘ja’ tegen een ander is een ‘nee’ tegen jezelf als het ten koste gaat van jouw rust.
6. Beweeg regelmatig op jouw tempo
Lichaamsbeweging helpt om spanning en prikkels af te voeren. Kies een vorm van bewegen die bij je past, zoals wandelen, fietsen, yoga of dansen.
7. Zoek passende begeleiding
Een coach of psycholoog die ervaring heeft met vrouwen en ADHD kan je helpen om beter om te gaan met prikkels, je leven anders in te richten en milder voor jezelf te worden.
Onthoud: kleine aanpassingen in je dag kunnen een groot verschil maken in hoe je prikkels ervaart en verwerkt. Kies wat bij jou past en begin stap voor stap.
Wees lief voor jezelf
Overprikkeling is geen zwakte. Het is een signaal van je lichaam dat je iets te veel van jezelf vraagt. Zeker als vrouw met ADHD kan het voelen alsof je altijd tekortschiet of ‘moeilijk’ bent. Maar jij hebt gewoon een ander gebruiksaanwijzing. Door te luisteren naar je lijf, grenzen te stellen en rust serieus te nemen, kun je beter met prikkels omgaan.
Geef jezelf toestemming om het anders te doen dan anderen. Je hoeft niet alles te kunnen. Rust is geen luxe, het is noodzaak.
Veelgestelde vragen over overprikkeling bij ADHD
Veel vrouwen met ADHD hebben vragen over overprikkeling. Hieronder vind je de meest gestelde vragen over overprikkeling.
Is overprikkeling hetzelfde als hooggevoeligheid?
Niet helemaal. Hooggevoeligheid (HSP) en ADHD kunnen op elkaar lijken, maar hebben andere oorzaken. Wel komt het vaak samen voor. Bij ADHD is het filteren van prikkels moeilijk, bij HSP worden prikkels intenser ervaren.
Kan overprikkeling ook leiden tot burn-out?
Ja, zeker als je langdurig overprikkeld bent zonder herstelmomenten. Vrouwen met ADHD lopen een verhoogd risico op burn-out door chronische overbelasting.
Helpen supplementen of voeding tegen overprikkeling?
Sommige vrouwen merken verschil door omega-3, magnesium of een suikervrij dieet. Maar dit werkt niet voor iedereen hetzelfde. Bespreek het altijd met een deskundige.
Meer lezen over ADHD bij vrouwen
Wil je meer weten over hoe je je leven kunt inrichten op een manier die bij jou past? Kijk dan eens op mijn website voor tips, begeleiding en ondersteuning.