Veel mensen denken bij ADHD vaak aan drukke jongetjes die niet stil kunnen zitten. Maar ADHD komt ook voor bij vrouwen en vaak ziet het er dan heel anders uit. Daarnaast heb je vast weleens van de term ADD gehoord. Maar wat is dat precies? En wat is het verschil tussen ADD en ADHD, vooral bij vrouwen? In dit artikel leggen we het je uit op een manier die makkelijk te begrijpen is.
Wat is ADHD?
De afkorting ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder. In het Nederlands betekent dat: aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit. Mensen met ADHD hebben vaak moeite met concentratie, zijn snel afgeleid en kunnen impulsief of druk zijn. Bij kinderen valt dit meestal snel op: ze rennen veel, praten door de klas en hebben moeite met stilzitten.
Bij volwassenen, en vooral bij vrouwen, is ADHD vaak minder duidelijk zichtbaar. Vrouwen leren vaak hun onrust te verbergen. Toch kan die onrust er wel zijn, bijvoorbeeld in hun hoofd. Ze kunnen chaotisch zijn, moeite hebben met plannen en voelen zich vaak overweldigd door alle dingen die ze ‘moeten’.
Wat is ADD?
ADD is eigenlijk een subtype van ADHD. De term ADD wordt vaak gebruikt om aan te geven dat iemand wel een aandachtstekort heeft, maar niet hyperactief is. Bij ADD ligt de nadruk op concentratieproblemen en dromerigheid. Mensen met ADD zijn vaak stil, teruggetrokken en dagdromen veel. Ze hebben moeite met focussen, dingen afmaken en op tijd beginnen aan taken.
ADD staat officieel niet meer apart in de nieuwste psychiatrische handleidingen. In de DSM-5 (het handboek dat psychologen gebruiken) spreken we alleen nog van ADHD, met verschillende types:
- Het overwegend onoplettende type (wat vroeger ADD werd genoemd)
- Het overwegend hyperactieve/impulsieve type
- Het gecombineerde type
Toch hoor je in de praktijk nog vaak de term ADD, omdat het verschil in gedrag zo herkenbaar is.
Hoe uit ADD of ADHD zich bij vrouwen?
Bij vrouwen uit ADHD zich vaak anders dan bij mannen. Dit komt doordat vrouwen zich vaak beter aanpassen aan hun omgeving en hun drukte leren verbergen. Daardoor blijft ADHD bij vrouwen vaak lang onopgemerkt.
Typische kenmerken van ADHD bij vrouwen kunnen zijn:
- Altijd een vol hoofd
- Snel afgeleid
- Dingen vergeten
- Moeite met plannen en organiseren
- Emotioneel gevoelig en snel overprikkeld
- Snel praten of veel praten
- Impulsieve beslissingen nemen
Typische kenmerken van ADD bij vrouwen:
- Snel wegdromen
- Stil en teruggetrokken gedrag
- Vergeetachtig
- Taken niet afmaken
- Moeite om in actie te komen
- Snel overweldigd raken door prikkels
- Minder energie of snel vermoeid door voortdurende mentale inspanning
Doordat ADD minder opvalt, er is geen druk gedrag dat stoort, duurt het vaak nog langer voordat vrouwen met ADD een diagnose krijgen. Soms pas op volwassen leeftijd, bijvoorbeeld als ze vastlopen op hun werk of in hun gezin.
Wat zijn de gevolgen van ADD en ADHD bij vrouwen?
Zonder diagnose en goede begeleiding kunnen vrouwen met ADD of ADHD allerlei problemen ervaren. Omdat ze vaak denken dat ze ‘lui’ of ‘slordig’ zijn, voelen ze zich snel schuldig of minderwaardig. Dit kan leiden tot stress, angstklachten of een burn-out.
Veel vrouwen met ADD of ADHD hebben ook een verhoogd risico om een burnout of depressie te ontwikkelen. Ze stellen hoge eisen aan zichzelf, maar merken dat ze steeds vastlopen. Dit kan heel vermoeiend zijn.
Hoe weet je of je ADD of ADHD hebt?
Veel vrouwen herkennen zich pas in ADD of ADHD als ze er toevallig iets over lezen of een diagnose bij hun kind krijgen. Een goede diagnose kan alleen gesteld worden door een psycholoog of psychiater. Zij gebruiken vragenlijsten, gesprekken en soms testen om vast te stellen of er sprake is van ADHD.
Wat kun je doen als je ADD of ADHD hebt?
Een diagnose kan veel rust geven. Het geeft inzicht in waarom sommige dingen altijd zo lastig zijn geweest. Daarna kun je samen met een behandelaar kijken naar wat helpt. Mogelijke behandelingen zijn:
- Psycho-educatie: leren wat ADD of ADHD inhoudt en hoe je ermee kunt omgaan.
- Coaching: leren plannen, organiseren en prioriteiten stellen.
- Medicatie: voor sommige mensen helpt medicatie om zich beter te concentreren.
- Therapie: bijvoorbeeld cognitieve gedragstherapie kan helpen bij het omgaan met negatieve gedachten of overprikkeling.
- Leefstijl en structuur: voldoende slaap, gezonde voeding, lichaamsbeweging en regelmaat dragen bij aan een betere focus en meer emotionele stabiliteit.
Daarnaast kunnen praktische tips in het dagelijks leven helpen, zoals werken met lijstjes, reminders op je telefoon en een vaste routine.
Verschil ADD en ADHD samengevat
Kort gezegd is het grootste verschil dat ADHD gepaard gaat met hyperactiviteit en impulsiviteit, terwijl ADD vooral draait om concentratieproblemen zonder die opvallende drukte. Bij vrouwen uit ADD of ADHD zich vaak subtieler dan bij mannen, waardoor het soms jaren duurt voordat er een diagnose komt.
ADD en ADHD bij vrouwen
Het is belangrijk dat er meer bekendheid komt over ADD en ADHD bij vrouwen. Vrouwen die zich hierin herkennen, zijn niet ‘lui’ of ‘slordig’, maar hebben een brein dat gewoon net iets anders werkt.
Boekentip: Boek over ADHD bij vrouwen
De onzichtbare strijd van vrouwen met ADHD
Bekijk het boek hier bij Bol.com
Met de juiste hulp kun je leren hoe je hiermee omgaat, zodat je beter tot je recht komt zowel thuis, op je werk en in je sociale leven.
Meer lezen over ADHD bij vrouwen
Zoek jij meer informatie over het verschil tussen ADD en ADHD bij vrouwen? Of denk je dat je het zelf hebt? Praat erover met je huisarts of een psycholoog. Hoe eerder je weet waar je mee te maken hebt, hoe beter je ermee kunt omgaan.
- Wat is ADHD? Wat zijn de kenmerken en hoe uit zich dit bij vrouwen?
- De verschillende soorten ADHD bij vrouwen: kenmerken en verschillen
- Wel of geen diagnose laten stellen bij ADHD kenmerken? De voor- en nadelen