Wanneer we het hebben over ADHD bij vrouwen, komt de term ‘dopamine‘ vaak voorbij. Maar wat is dopamine eigenlijk? En waarom speelt het een belangrijke rol in het brein van vrouwen met ADHD? In dit artikel nemen we je mee in de wereld van dit bijzondere stofje, leggen we uit wat de link is met ADHD en geven we je inzichten die je helpen beter te begrijpen wat er in je brein gebeurt.
Wat is dopamine?
Dopamine is een neurotransmitter, oftewel een boodschapperstofje in je hersenen. Het speelt een rol bij motivatie, beloning, concentratie en het ervaren van plezier. Je zou dopamine kunnen zien als een klein seintje dat je brein gebruikt om te zeggen: dit voelt goed, ga zo door!
Voor iedereen is dopamine belangrijk, maar bij mensen met ADHD en vooral bij vrouwen, werkt het systeem net wat anders.
ADHD en een tekort aan dopamine
Onderzoek laat zien dat ADHD vaak samenhangt met een lagere dopamineactiviteit in de hersenen. Dit betekent niet dat vrouwen met ADHD helemaal geen dopamine hebben, maar wel dat het stofje minder efficiënt wordt aangemaakt, verspreid of opgenomen. Het gevolg?
- Moeite met concentreren – het kost veel energie om de aandacht bij één taak te houden.
- Snel afgeleid raken – elk geluid, idee of melding kan je focus doorbreken.
- Moeilijk taken kunnen afronden – projecten blijven liggen of worden pas op het laatste moment afgerond.
- Een constante zoektocht naar prikkels en beloning – het brein hunkert naar iets nieuws om gemotiveerd te blijven.
- Moeite hebben om aan een taak te beginnen – zelfs wanneer je weet wat je moet doen, ontbreekt vaak het “startsein” in je brein, waardoor je blijft uitstellen tot er druk of een deadline is.
Dit verklaart ook waarom veel vrouwen met ADHD creatief en ondernemend zijn, maar tegelijkertijd worstelen met focus en structuur. Hun brein is steeds op zoek naar die dopamine-kick.
Waarom is dit anders bij vrouwen?
ADHD wordt vaak anders herkend bij vrouwen dan bij mannen. Vrouwen hebben vaak meer last van interne onrust en emotionele schommelingen in plaats van druk gedrag. Dit komt deels doordat hormonen zoals oestrogeen invloed hebben op dopamine.
- Oestrogeen en dopamine: tijdens de menstruatiecyclus schommelt de hoeveelheid oestrogeen, en daarmee ook de werking van dopamine. Dit kan zorgen voor periodes waarin klachten van ADHD erger of juist minder zijn.
- Menopauze en ADHD: tijdens de overgang daalt het oestrogeenniveau blijvend, waardoor dopamine minder goed zijn werk kan doen. Veel vrouwen ervaren in deze fase meer concentratieproblemen of prikkelbaarheid.
Kortom: het samenspel tussen dopamine en hormonen maakt ADHD bij vrouwen uniek en vaak complexer.
Dopamine en beloning: waarom “gewoon beginnen” zo lastig is
Ken je dat gevoel dat een taak eindeloos groot en zwaar lijkt, terwijl anderen het “gewoon doen”? Dat heeft te maken met dopamine. Het brein met ADHD krijgt pas echt een boost van dopamine wanneer er iets spannends of urgents gebeurt. Daarom lukt het vaak beter om een deadline op het laatste moment te halen dan om ruim op tijd te beginnen.
Het brein zoekt voortdurend naar nieuwe prikkels: social media, chocolade, shoppen, of dat spannende nieuwe project. Alles wat snel een beloning geeft, activeert dopamine. Dit verklaart ook waarom uitstelgedrag zo hardnekkig kan zijn.
Hoe kun je je dopamine op een gezonde manier ondersteunen bij ADHD?
Goed nieuws: je kunt je brein helpen om dopamine beter in balans te krijgen. Dit betekent niet dat ADHD “overgaat”, maar wel dat je jezelf kunt ondersteunen.
1. Structuur en planning
Het brein met ADHD houdt van overzicht. Door taken in kleine stukjes op te delen en duidelijke stappen te maken, krijgt je brein vaker kleine beloningen. Elke stap die je afrondt geeft namelijk een mini-dopamine-boost.
2. Beweging
Sport en beweging zorgen voor een natuurlijke stijging van dopamine en andere feelgood-stofjes zoals endorfine. Vooral ritmische bewegingen zoals wandelen, fietsen of dansen werken goed.
3. Voeding
Eiwitrijke voeding (denk aan eieren, peulvruchten, noten) bevat bouwstoffen voor dopamine. Ook omega 3-vetzuren en voldoende vitaminen en mineralen ondersteunen je brein.
4. Slaap
Dopamine en slaap zijn nauw verbonden. Te weinig slaap verstoort de aanmaak en werking van dopamine. Een regelmatig slaapritme helpt je brein beter functioneren.
5. Mindfulness en ontspanning
Hoewel het misschien tegenstrijdig klinkt, helpt ontspanning juist om de dopaminebalans te verbeteren. Ademhalingsoefeningen of meditatie geven je brein rust en verlagen stress, waardoor dopamine beter zijn werk kan doen.
Door bewust aandacht te besteden aan deze vijf punten kun je jouw brein ondersteunen als je ADHD hebt. Kleine aanpassingen in je dagelijks leven maken namelijk al verschil.
Medicatie en dopamine als je ADHD hebt
Veel medicijnen die worden voorgeschreven bij ADHD werken direct in op het dopaminesysteem. Ze zorgen ervoor dat dopamine langer beschikbaar blijft in de hersenen, waardoor concentratie en focus verbeteren. Het is belangrijk te weten dat dit per persoon verschillend werkt, en altijd in overleg met een arts moet worden afgestemd.
Dopamine en ADHD
Dopamine speelt een grote rol in hoe vrouwen met ADHD hun dagelijks leven ervaren. Het verklaart waarom sommige taken eindeloos zwaar voelen, waarom prikkels zo verleidelijk zijn en waarom emoties soms alle kanten op kunnen schieten. Door meer te weten over dopamine, begrijp je beter hoe je eigen brein werkt.
Boekentip: Boek over ADHD bij vrouwen
De onzichtbare strijd van vrouwen met ADHD
Bekijk het boek hier bij Bol.com
Of je nu kiest voor medicatie, leefstijlveranderingen of beide: inzicht krijgen over hoe dopamine werkt geeft je handvatten om ADHD bij vrouwen beter te begrijpen en ermee om te gaan. Het is geen tekortkoming, maar een andere manier waarop je brein prikkels verwerkt. En juist die kennis kan je helpen om meer balans en rust in je leven te brengen.
Meer lezen over ADHD
- Wat is ADHD? Wat zijn de kenmerken en hoe uit zich dit bij vrouwen?
- De verschillende soorten ADHD bij vrouwen: kenmerken en verschillen
- Wat zijn hormonen en welke invloed hebben hormonen als je ADHD hebt?