Zwanger zijn is een grote verandering voor je lichaam én je geest. Als je daarnaast leeft met ADHD, kunnen de hormonale schommelingen tijdens de zwangerschap extra impact hebben. Veel vrouwen merken dat hun ADHD-symptomen veranderen zodra ze zwanger zijn, maar begrijpen niet altijd waar dat precies door komt. Hormonen spelen hierin een grotere rol dan vaak wordt gedacht. In dit artikel leggen we op een duidelijke manier uit hoe zwangerschap, ADHD en hormonen met elkaar samenhangen en wat dit betekent voor jou.
ADHD bij vrouwen: vaak onzichtbaar, toch aanwezig
ADHD wordt bij vrouwen regelmatig laat herkend. Dat komt doordat de symptomen bij vrouwen meestal subtieler zijn. Denk aan snel afgeleid zijn, moeite hebben met plannen of een hoofd dat nooit stil lijkt te staan. Vrouwen maskeren hun klachten vaak beter dan mannen en passen zich voortdurend aan, wat veel energie kost.
Tijdens de zwangerschap vallen die aanpassingsstrategieën soms weg. Je hebt minder controle over je lichaam, je energie en je emoties. Dat maakt dat ADHD-symptomen ineens zichtbaarder of juist heel anders kunnen worden.
ADHD en hormonen: Wat gebeurt er in je lichaam tijdens de zwangerschap?
Zwanger zijn betekent dat er grote hormonale veranderingen plaatsvinden. Je lichaam maakt meer oestrogeen en progesteron aan om het kindje te laten groeien en het lichaam voor te bereiden op de bevalling. Deze hormonen hebben niet alleen invloed op je lijf, maar ook op je hersenen – en dat is waar het interessant wordt voor vrouwen met ADHD.
De rol van dopamine bij ADHD
Om te begrijpen waarom hormonen zo’n invloed hebben op ADHD, is het goed om te weten wat er gebeurt in de hersenen van iemand met ADHD. Bij ADHD is er vaak sprake van een tekort aan dopamine. Dit is een stofje dat belangrijk is voor focus, motivatie en het reguleren van emoties.
Oestrogeen – één van de belangrijkste zwangerschapshormonen – beïnvloedt hoe dopamine werkt. Als de oestrogeenspiegels stijgen, werkt dopamine vaak beter. Daardoor kunnen sommige vrouwen tijdens de zwangerschap juist minder last hebben van hun ADHD-symptomen. Ze voelen zich rustiger, kunnen zich beter concentreren en ervaren meer emotionele stabiliteit.
Maar dat geldt niet voor iedereen. Sommige vrouwen merken juist het tegenovergestelde. Hoe dat kan? Dat heeft te maken met de individuele gevoeligheid voor hormonen én de balans tussen oestrogeen en andere hormonen in het lichaam, zoals progesteron.
De schommelingen: niet elke dag is hetzelfde
Wat veel vrouwen met ADHD herkennen, is dat hun stemming en focus van dag tot dag kunnen wisselen. Tijdens de zwangerschap worden deze schommelingen vaak heftiger. Je kunt het ene moment super gefocust zijn en het volgende moment ineens emotioneel of chaotisch.
De combinatie van ADHD, zwangerschap en hormonen kan je soms het gevoel geven dat je ‘niet meer jezelf bent’. Je hoofd zit vol, je vergeet dingen sneller en je bent gevoeliger voor prikkels. Dat is niet gek. Je hersenen staan onder invloed van hormonen en je lichaam vraagt op allerlei manieren om rust, aanpassing en zelfzorg.
ADHD-medicatie en zwangerschap: Wat moet je weten?
Als je ADHD-medicatie gebruikt, vraag je je misschien af wat je nu moet doen. Mag je blijven slikken of moet je stoppen? Dit is iets wat je altijd in overleg met je arts of psychiater moet bespreken. Er zijn geen simpele antwoorden, want er is nog maar weinig onderzoek gedaan naar de veiligheid van ADHD-medicatie tijdens de zwangerschap.
In veel gevallen kiezen vrouwen ervoor (of wordt geadviseerd) om tijdelijk te stoppen met medicatie. Dit kan spannend zijn, zeker als je merkt dat je zonder medicatie minder grip hebt op je dag. Het is daarom belangrijk om te kijken naar alternatieve ondersteuning:
- Structuur aanbrengen met schema’s of apps
- Ondersteuning van een coach of psycholoog
- Voldoende slaap en rustmomenten
- Voeding en beweging om je energie beter te reguleren
- Een open gesprek met je partner of omgeving
Elke vrouw is anders. Wat werkt voor de één, werkt misschien niet voor de ander. Het is belangrijk om vooral te doen waar jij je goed bij voelt. Heb je zorgen? Blijf er niet mee rondlopen. Praat erover zodat je voor jezelf de beste keuze kunt maken.
Ook na je bevalling is het goed om opnieuw naar je situatie te kijken. De kraamtijd en de periode daarna kunnen pittig zijn, zeker met ADHD. Bespreek tijdig met je zorgverlener of en wanneer je eventueel weer kunt starten met medicatie, en welke vorm van ondersteuning je dan nodig hebt. Het draait allemaal om balans: wat helpt jou om goed voor jezelf én je kindje te zorgen?
Tips om goed voor jezelf te zorgen
Als je zwanger bent én ADHD hebt, is het extra belangrijk om goed voor jezelf te zorgen. Hier zijn een paar praktische tips:
1. Wees mild voor jezelf
Je hoeft niet alles perfect te doen. Je groeit letterlijk en figuurlijk in deze nieuwe fase. Wees lief voor jezelf als dingen niet gaan zoals je wilt.
2. Plan vaste rustmomenten in
Rust is belangrijk, ook (en juist) als je ADHD hebt. Plan bewuste pauzes in en geef je brein en lichaam de tijd om te herstellen.
3. Eet regelmatig en gezond
Voeding heeft invloed op je energie, stemming en concentratie. Probeer suikerschommelingen te vermijden en kies voor voedzame maaltijden.
4. Blijf bewegen
Beweging helpt bij het aanmaken van dopamine en andere stofjes die zorgen voor rust in je hoofd. Zelfs een korte wandeling maakt verschil.
5. Zoek verbinding
Praat met andere vrouwen die ADHD hebben of zwanger zijn. Online zijn er groepen op bijvoorbeeld facebook en forums waar je herkenning en tips kunt vinden.
Zorg goed voor jezelf, zodat je deze bijzondere tijd niet alleen goed doorkomt, maar er ook echt van kunt genieten.
Na de bevalling: wat kun je verwachten?
De meeste vrouwen met ADHD merken dat hun symptomen na de bevalling veranderen. Dit komt deels door slaaptekort, maar ook omdat de hormonen dan weer flink gaan schommelen. Oestrogeen daalt, en dat kan ervoor zorgen dat ADHD-klachten terugkeren of verergeren.
Bereid je hier mentaal alvast op voor. Maak van tevoren een plan samen met je arts of begeleider. Zo sta je niet met lege handen als het moeilijk wordt.
Zwangerschap en ADHD de rol van hormonen: kennis geeft rust
Zwanger zijn met ADHD is anders, maar zeker niet onmogelijk. Als je weet wat er in je lichaam gebeurt, kun je er beter mee omgaan. Hormonen spelen een grote rol in hoe jij je voelt, denkt en functioneert. Door aandacht te hebben voor deze veranderingen, goed voor jezelf te zorgen en op tijd hulp te vragen, kun je op een fijne manier zwanger zijn, ook met ADHD.
Meer lezen over ADHD en hormonen
Wil je meer weten over leven met ADHD, zwangerschap of hoe je je hoofd rustig houdt tijdens deze bijzondere periode? Op onze website vind je handige tools, tips en persoonlijke verhalen. Je staat er niet alleen voor.